仙  เซียน

仙 เซียน

ปฏิทินจันทรคติของจีนกับของไทยมีวันเหลื่อมกัน แต่หลักใหญ่ ๆ ของปฏิทินจันทรคติทุกชาติเหมือนกันคือ ให้ความสำคัญกับการบอกว่าวันไหนเป็นวันพระจันทร์เต็มดวง จีนโบราณผูกโยงเรื่องดวงจันทร์เข้ากับเรื่องนางฟ้า เทพธิดา ผูกโยงท้องฟ้าเข้ากับเรื่องสรวงสวรรค์ ดูเหมือนชาติไหน ๆ ก็ผูกโยงเรื่องท้องฟ้าเข้ากับเรื่องสรวงสวรรค์ เทวดาของชาติตะวันตกหรือชาติตะวันออกล้วนแต่อยู่บนฟ้า อยู่บนสวรรค์ 

คำจีนเรียกเทวดานางฟ้าว่า เทียนสื่อ 天使 เวลาใช้คำว่า เทียนสื่อ 天使 จะหมายถึงเทพธิดานางฟ้าแบบฝรั่ง / จีน / ไทย / แขก / ญี่ปุ่น / เกาหลี ฯลฯ ได้ทั้งนั้น  เทียนสื่อ 天使 หากแปลตามพยัญชนะอย่างเคร่งครัดจะแปลว่า ทูตสวรรค์ หรือ เทวทูต เทียน 天 คือ ฟ้า หรือ สวรรค์ ในที่นี้โยงความคลุมไปถึง เทวะ หรือ เทวดา

สื่อ 使 แปลว่า ทูต มีคำศัพท์ 大使 ต้าสื่อ หมายถึงเอกอัครราชทูต หรือทูตเอก น่าสังเกตว่า เทียนสื่อ 天使 เป็นคำที่ให้จินตภาพเป็นเพศหญิงที่สวยงาม คำนี้จึงหมายถึหญิงสาวสวยแบบนางฟ้านางสวรรค์ได้ด้วย ในเทพนิยายฝรั่งก็เรียกนางฟ้าผู้หญิงว่า เทียนสื่อ 天使 ในนิทานชาดกทางพุทธก็เรียกเทพธิดานางฟ้าว่า เทียนสื่อ 天使 บางทีจีนก็เรียกนางฟ้าหรือเทวดาผู้หญิงว่า เซียนหนวี่ 仙女 (xiānnǚ) นางฟ้า, เทพธิดา 

เซียนหนวี่ 仙女 เป็นคำพิเศษที่แตกต่างออกไปจากคำที่หมายถึงเทวดานางฟ้าทั่วไป แม้ว่าคำนี้จะหมายถึง นางฟ้า, เทพธิดา เช่นเดียวกับ เทียนสื่อ 天使 ทูตสวรรค์ แต่คำว่า เซียน 仙 ในที่นี้หยิบมาจากคติความเชื่อในศาสนาเต๋า 道教 ศาสนาเต๋า 道教 เป็นศาสนาของจีนเอง ในการแปลจีน-ไทย มีคนแปลคำว่า 道教 เป็น ลัทธิเต๋า ซึ่งเป็นการลดค่าของคำว่า ศาสนา 宗教 กลายเป็น นิกาย หรือ ลัทธิ ซึ่งจีนใช้คำว่า พ่าย 派 หรือ พ่ายเปี๋ย 派别 อันเป็นคำย่อยลงมาที่มีสถานะทางคำศัพท์และความหมายที่มีน้ำหนักน้อยกว่ากันมาก 

นางฟ้าของจีนนอกจากจะเรียกว่า เซียนหนวี่ 仙女 แล้ว บางทีอาจเรียกเป็น เซียนกู 仙姑 xiāngū เซียนที่เป็นสตรีเพศ, นางฟ้า, เทพธิดา จินตภาพของคำ 仙姑 xiāngū คือเทพสตรีในศาสนาเต๋า 道教 เช่น เหอเซียนกู 何仙姑 เซียนสตรี 1 ในสมาชิก 8 เซียน - โป๊ยเซียน 八仙 จึงเป็น เซียนสตรี ของศาสนาเต๋า 

仙 xiān เซียน, เทพ, เทพเทวา, เทวดา, เทวะ; ในภาษาจีน 仙 เป็นคำเฉพาะของศาสนาเต๋า 道教 หมายถึงผู้ที่บำเพ็ญความเพียร กระทำคุณความดีมาก ๆ จนบรรลุธรรมสู่ความเป็นเทพเทวะ เทพเทวะ เหล่านี้เรียกว่า เซียน 仙 เซียนจะมีลักษณะมนุษย์ มักจะข้องเกี่ยวกับเรื่องราวต่าง ๆ ในโลกมนุษย์ ต่างจากเทพอีกกลุ่มหนึ่งซึ่งเป็นที่กราบไหว้บูชา คำจีนเรียกว่า เสิน 神 หรือใช้คำ เสินเซียน 神仙 จินตภาพของคำ 神仙 คือเทพเทวาที่เป็นได้ทั้ง เทพ, เทวดา, เทพบุตร, เทพธิดา, นางฟ้านางสวรรค์ // 仙境 / 仙境 xiānjìng แดนสวรรค์; คำนี้นอกจากให้จินตภาพว่าคือแดนสวรรค์ที่มีเซียนหรือเทวดาอาศัยอยู่ ยังอุ้มความไปถึงแดนสงบสันติที่เรื่องวุ่นวายรบกวนไปไม่ถึง คำไทย “วิมานแมน” อุ้มความใกล้กับคำจีนแต่ให้จินตภาพเพียงเมืองอันสุขสบาย แต่รสความด้านสงบสันติปราศจากการรบกวนจากเรื่องวุ่นวายไปไม่ถึงคำจีน “วิมานแมน” ในคำไทยจึงเป็นเมืองบนฟ้าบนสวรรค์ที่เต็มไปด้วยละครน้ำเน่า มีนางฟ้าขี้อิจฉา มีนางสวรรค์สวย ๆ ทำหน้าเบะ และกิริยาอาการถ่อยเถื่อน 

仙人 xiānrén เซียน, เทวดา, เทพบุตรเทพธิดา โดยคำ 仙 = เซียน /人 = เซียน// 仙人 จึงคือคนที่บรรลุสู่สภาวะความเป็นเซียน ในเรื่องบู๊ลิ้มบางครั้งก็ใช้คำว่า เต้าหยิน  (เสียงแต้จิ๋วของคำ เต้าเหริน 道人) ศาสนาเต๋าผูกพันแนบแน่นกับวิถีจีนอย่างลึกซึ้งและซับซ้อน พูดได้ว่า เต๋า 道 เป็น DNA ที่ฝังตัวอยู่ในความเป็นจีนอย่างไม่อาจแกะออกจากกันได้ ศาสนาเต๋าเชื่อเรื่อง เซียนตัน 仙丹 xiāndān ยาวิเศษของเซียน เชื่อกันว่า เซียนตัน สามารถชุบชีวิตคนตายให้ฟื้นคืนได้ คนเป็นกินแล้วเป็นยาอายุวัฒนะไม่รู้จักตาย ความเชื่อนี้ทำให้จีนโบราณพยายามคิดค้นวิธีการปรุงยาอายุวัฒนะ จะได้มีชีวิตอมตะไม่รู้จักตาย ความคิดนี้โยงเข้ากับเรื่องสมาธิหรือการเข้าฌาณ ซึ่งมาพ้องกับเรื่องสมาธิของอินเดีย (หรือพุทธซึ่งหยิบยืมปรับใช้จากการเข้าฌานของนักบวชต่าง ๆ ก่อนมีศาสนาพุทธ) สิ่งเหล่านี้ประกอบเข้ากับแนวความคิดเรื่อง หยิน-หยาง (อิน-หยาง 阴阳) และความคิดเรื่อง  ปัญจธาตุ (五行) กลายเป็นพื้นฐานทฤษฏีการแพทย์จีนที่ลึกซึ้ง ซับซ้อน และน่าทึ่ง ที่วิทยาศาสตร์การแพทย์ตะวันตกแผนใหม่ยังไปไม่ถึง 

ปีใหม่ฝรั่งหรือปีใหม่จีน (ตรุษจีน) ล้วนแต่ถือเป็นวันสำคัญสำหรับชาวจีน ช่วงเวลานั้นมีขนมชนิดหนึ่งที่คนจีนชอบซื้อมากเป็นพิเศษ เรารู้จักกันด้วยเสียงเรียกแต้จิ๋วว่า เซียนท้อ 仙桃 xiāntáo เซียนท้อ เป็นเสียงแต้จิ๋วของคำ 仙桃 xiāntáo จีนกลางออกเสียงว่า เซียนถาว / เซียน = 仙, ท้อ = ลูกท้อ เป็นผลไม้รูปทรงกลมมียอดแหลม จีนกลางออกเสียงว่า ถาว 桃 เซียนถาว 仙桃 xiāntáo เป็นผลไม้ของเซียนบนสวรรค์ ถือกันว่าเป็นผลไม้วิเศษ กินแล้วจะมีชีวิตอมตะ ความเชื่อนี้เป็นที่มาของการทำขนมเซียนท้อ ถือเป็นขนมมงคลเช่นเดียวกับผลเซียนท้อ หรือผลท้อ (ถาว 桃) ซึ่งเป็นผลไม้มงคล 

ปีใหม่ถ้าได้ของขวัญเป็นผลเซียนท้อ ขนมเซียนท้อ หรืออะไรอื่นที่ทำเป็นรูปเซียนท้อก็อย่าได้แปลกใจ เพราะเป็นคำอวยพรหมายถึงให้มีสุขภาพแข็งแรงอายุยืนยาว 

ปีใหม่แต่ละปี ปฏิทินกลายเป็นสิ่งที่คนเราต้องหามาไว้ในบ้านหรือที่ทำงาน