เคยคิดว่าหลังจากที่โควิด-19 อาละวาดไปทั่วโลกมาสองสามปีแล้ว น่าจะถึงเวลาใกล้หยุดได้เสียที แต่ไป ๆ มา ๆ ดูท่าว่าคงจะยังไม่ยอมหยุดง่าย ๆ แน่ เพราะทยอยมีสายพันธุ์ใหม่ออกมาเรื่อย ๆ และความรุนแรงแม้จะดูว่าไม่รุนแรงเท่าตอนที่ออกมาใหม่ ๆ แต่ก็ประมาทไม่ได้

จำกันได้ไหมคะว่าในช่วงที่โควิด-19 ระบาดรุนแรง สร้างผลกระทบต่อธุรกิจต่าง ๆ มากมายมหาศาล คนตกงานกันระนาวนั้น มีธุรกิจหนึ่งที่เจอผลกระทบรุนแรงไปด้วยอย่างไม่น่าเชื่อ นั่นก็คือบรรดาสวนกล้วยไม้ทั้งหลาย การส่งออกชะงักงัน ถึงขนาดต้องเอาพวกกล้วยไม้ที่ตัดช่อแล้วมาเททิ้ง เพราะมันมากมายมหาศาล เมื่อตัดแล้วส่งออกไม่ได้ ก็ขายไม่ได้ กล้วยไม้ตัดช่อแล้วทิ้งไว้นานไม่ได้ ทำอะไรไม่ได้ จะขายก็ขายไม่ออกแม้จะขายถูกแสนถูกก็ตาม เพราะคนที่เคยซื้อก็เจอภาวะเศรษฐกิจทำพิษไปด้วยถ้วนหน้า รายได้หายไปแทบจะในทันทีที่ร้านอาหาร ภัตตาคาร ต้องคุมเข้ม ปิดบริการให้ลูกค้านั่งรับประทานอาหารในร้าน

แม้ว่าตอนหลังจะได้รับการผ่อนปรนให้ขายได้ แต่ต้องเอากลับไปรับประทานที่บ้าน ห้ามนั่นที่ร้าน  และหลังสุดยอมให้นั่งได้แต่ก็ต้องเว้นระยะห่างกันเพื่อความปลอดภัย โรงแรมเองก็เจอผลกระทบมาก  เมื่อ นักท่องเที่ยวถูกห้ามเดินทาง การบินหยุดชะงักโดยปริยาย บนท้องฟ้าที่เคยเห็นเครื่องบินบินกันว่อน เคยได้ยินเสียงให้แหงนหน้าขึ้นไปดู เจอฤทธิ์โควิด-19 จัดการซะท้องนภาแทบจะเงียบกริบ และไร้เครื่องบินไปเป็นปีเลย

ในช่วงวิกฤตินั้น ความที่เป็นคนชอบดอกไม้กล้วยไม้ เวลาไปเดินที่ตลาดดอกไม้ก็จะสะท้อนใจมากเพราะสงสารคนขายที่หน้าเศร้าอกตรม หน้าแผงกล้วยไม้ที่มีกองดอกกล้วยไม้ ที่มัดช่อวางกองกันทับทวี ด้วยราคาจากที่เคยขายกำละ30 บาท ตอนนี้แม้ขายแค่กำละ 10 บาท ยังขายไม่ค่อยได้ ก่อนหน้านี้ถึงขนาดประกาศให้คนมาช่วยเอาไปฟรี ๆ ก็มีมาแล้ว

ด้วยความที่บ้านผู้เขียนอยู่ทางฝั่งธนบุรี และไกลออกไปเกือบถึงหนองแขม ที่เป็นพื้นที่ของสวนกล้วยไม้หลายแห่ง จากการที่ชอบตระเวนไปโน่นนี่ ทำให้เจอสวนแวนด้าแถวถนนอักษะเข้าโดยบังเอิญ  ตามธรรมดาเขาจะปิดรั้วเอาไว้  แต่วันนั้นทางแม่ค้ากำลังจัดดอกไม้กำและเตรียมขนขึ้นรถไปส่งที่ปากคลองตลาด จึงเปิดประตูเอาไว้ เราไม่รอช้าขอเข้าไปดู คุณป้าใจดีบอกเชิญเลย ป้าก้มหน้าก้มตามัดช่อกล้วยไม้เป็นกำ ๆ ไม่พูดไม่บ่น

แต่พอเราถามเป็นยังไงบ้างคะ หน้าเศร้า ๆ ของป้าดูจะเพิ่มความเซ็งขึ้นมาด้วยอย่างช่วยไม่ได้  เราอดชมไม่ได้ว่ากล้วยไม้สวยจัง ดอกแข็งแรงดี  และเรียบ ๆ เคียง ๆ ถามว่า ถ้าขอแบบเป็นต้นไปด้วยจะขายไหม  เพราะด้านในสวนของป้ามีแต่แถวแวนด้า ยืนต้นเรียงเป็นแถวสวยด้วยใบเขียวเข้ม และรากเขียวอ่อนงอกออกมามากมายสวยมาก  ส่วนดอกนั้นมีทั้งที่เป็นสีชมพู เหลือง และมีแดงบ้างนิดหน่อย ทุกต้นดูแข็งแรงมาก ป้าเห็นเราไปเดินป้วนเปี้ยนดูก็เลยบอก ได้เลือกมาแล้วกัน คิดไม่แพงด้วย สายวันนั้นเลยเป็นวันที่เรามีความสุขมากวันหนึ่ง 

จริง ๆ แล้วเรามีสวนกล้วยไม้เจ้าประจำ คือที่ AIR ORCHID อยู่เลยศาลายาไปหน่อยหนึ่ง ที่นั่นเป็นที่เหมือนแหล่งกบดานของเรา เวลาที่ต้องการพักตาพักใจเวลาเหนื่อย ๆ จากงาน หรือไปเดินทอดน่องดูกล้วยไม้ ดอกไม้ ต้นไม้ เรามักจะออกไปบ่อย ๆ ไปนั่งกินของว่างอร่อย ๆ ที่นี่ไอศกรีมอร่อยมาก ดังนั้น จึงกลายเป็นขาประจำตั้งแต่ครั้งที่ยังเป็นดีเจจัดรายการวิทยุมุมความสุข ช่วงโลกและชีวิตกับประภัสสร เสวิกุล ที่วิทยุศึกษา FM 92 MHz แล้ว เจอน้องเอกซ์หนุ่มน้อยที่รับหน้าที่เป็นเหมือนผู้จัดการคอยดูแลลูกค้า เลยเจอกันบ่อย ถ้อยทีถ้อยอาศัยกัน

ที่นี่เวลามีลูกค้าซื้อกล้วยไม้ ก็จะมีกล้วยไม้เป็นของแถมให้อีกต้นสองต้น ช่วงโควิดที่ AIR ORCHID ก็เจอภาวะลำบากเหมือนกับธุรกิจอื่นเช่นกัน อาจจะดีอยู่หน่อยที่บางครั้งกล้วยไม้ของที่นี่ได้รับการนำไปใช้ประดับประดาสถานที่สำคัญ ๆ แม้แต่ตอนที่ประดับตามต้นไม้สองข้างถนนราชดำเนิน ส่วนหนึ่งก็เป็นกล้วยไม้สด ๆ ของที่นี่

นอกจากเราจะเอาไว้เป็นที่พักผ่อนของเราแล้ว เวลามีเพื่อนต่างประเทศมา ที่นี่ก็จะเป็นสถานที่เรียกเสียงตื่นเต้นจากเพื่อนต่างชาติเสมอ ทันทีที่ลงจากรถเข้ามาเดินในลานดอกกล้วไม้ ต่างก็จะร้องว้าว ตาโตด้วยความทึ่งและหลงใหลกันทั้งนั้น  ยิ่งเห็นราคายิ่งตาโต เพราะถูกมากในความรู้สึกของพวกเขา

และสำหรับเรา ที่เพิ่งผ่านมาก็คือมีเพื่อนนักการทูตชาวฟิลิปปินส์ที่เคยอยู่ที่ซันติอาโก ชิลี ด้วยกัน ตอนนี้เป็นผู้บริหารโรงละครชื่อดังในมนิลา ซึ่งเราไม่ได้เจอกันมาอย่างน้อยก็ 18 ปีแล้ว อยู่ ๆ เธอก็โทรศัพท์มาหา บอกตอนนี้อยู่ที่กรุงเทพแล้ว แน่นอนในฐานะเจ้าของบ้านต้องต้อนรับอย่างไม่ให้ขาดตกบกพร่อง...วันนั้น จึงพาไปกินกุ้งเผาที่อยุธยา แล้วบึ่งข้ามเมืองมาเกือบถึงนครปฐม เพื่อให้เพื่อนได้ชมกล้วยไม้ที่แสนงามที่ AIR ORCHID ได้ทันเวลาก่อนจะปิด อาศัยความคุ้นเคยน้อง ๆ รู้จักเห็นหน้าเห็นตาจนชินเลยบอกอย่าเพิ่งปิดนะ ทำให้วันนั้นสองสาวไทยฟิลิปปินส์มีความสุขกันมาก และได้กล้วยมาคนละลังสองลัง เธอเอาไว้ฝากพี่ ๆ น้อง ๆ ที่ยังต้องทำงานอยู่ในเมืองไทย

แม้สถานการณ์ของกล้วยไม้จะเริ่มดีขึ้นบ้างแล้ว คือสามารถส่งออกได้เหมือนเดิม แต่โควิดก็ยังไม่ยอมจางหายไป ทำให้พวกเรายังคงต้องคอยระวังสวมหน้ากากป้องกันกันอยู่ เพื่อเป็นการไม่ประมาทจนเกินไป แต่ถ้ามาแถวนี้ นอกจาก AIR ORCHID แล้ว ก็ยังมีสวนกล้วยไม้อีกหลายแห่งอาจไม่ใหญ่เท่าที่นี่ แต่ก็ยังมีสวนมะนาว มีทุ่งบัวแดง และอะไรอีกหลายอย่างเรียกว่า มีที่ให้ผ่อนคลายอารมณ์ได้หลายแบบ

และเมื่อใดที่นึกถึงกล้วยไม้ก็ต้องนึกถึงอาจารย์ระพี สาคริกด้วยไปในตัวเพราะท่านเป็นผู้ที่รักกล้วยไม้และบุกเบิกมาอย่างยากลำบากและยาวนานมาก จนกล้วยไม้ของไทยได้รับการยอมรับไปทั่วโลก เป็นความทรงจำที่ติดตรึงอยู่ในใจของเราจริง ๆ ค่ะ ถ้าไม่มีคนที่มุ่งมั่นปลุกปั้นจนประสบผลสำเร็จแบบนี้ กล้วยไม้ของเราอาจจะไม่ดังไกลและมีหลากหลายพันธุ์อย่างทุกวันนี้ก็ได้  สัมผัสประวัติศาสตร์ภาพในและนอกอาเซียนฉบับนี้เลยขอนำภาพดอกกล้วยไม้สวย ๆ ที่ถ่ายเก็บไว้ตั้งแต่ก่อนและหลังเจอโควิดมาฝากกัน เพราะหลาย ๆ ประเทศในกลุ่มอาเซียนเราก็ได้นำดอกกล้วยไม้ของไทยเราไปบุกเบิกต่อจนตอนนี้ดังกันไปตาม ๆ กัน อย่างกล้วยไม้ดอกสีเขียวของสิงคโปร์เป็นต้น ค่ะ