เนื่องจากในพื้นที่บ้านราษฎรพัฒนา ต.สระ อ.เชียงม่วน จ.พะเยา หน้าแล้งเกิดปัญหาขาดแคลนน้ำ หรือเมื่อถึงหน้าฝนเกิดน้ำท่วมบ่อยครั้ง ไม่สามารถเก็บน้ำไว้ใช้ประโยชน์ทางการเกษตรได้อย่างเต็มที่ เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นซ้ำซากมาอย่างยาวนาน ทางภาครัฐมองเห็นถึงปัญหานี้ จึงมีความพยายามสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาวขึ้นมา

_{นายสุรชาติ มาลาศรี ผู้อำนวยการสำนักบริหารโครงการกรมชลประทาน กำลังบรรยาย}

เมื่อวันที่ 15 พ.ย. 2565 กรมชลประทานและคณะหลายภาคส่วน นำโดยนายสุรชาติ มาลาศรี ผู้อำนวยการสำนักบริหารโครงการกรมชลประทาน ได้เข้ามาติดตามความคืบหน้า โครงการศึกษาความเหมาะสมและผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น เดินหน้าก่อสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาวแห่งนี้ โดยท่านได้กล่าวถึงโครงการนี้ว่า

“วันนี้เรามีการผลักดันทั้งฝ่ายการเมือง ข้าราชการประจำคนในพื้นที่เห็นพ้องกันหมดเลย ในเรื่องประโยชน์ของการทำพื้นที่อ่างเก็บน้ำนี้ขึ้นมา พื้นที่ตรงส่วนนี้เป็นทำเลดีในการทำอ่างเก็บน้ำ เพราะเป็นต้นน้ำสามารถชะลอหรือเก็บน้ำได้เยอะ การสร้างอ่างเก็บน้ำแห่งนี้ใช้พื้นที่ไม่เยอะประมาณ 200 ไร่ เท่านั้น แต่การจะสร้างให้สำเร็จยังต้องผ่านอีกหลายส่วน อย่างในเรื่องของการรายงานการกระทบกับสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น ต้องมีการอนุญาตจึงสามารถออกแบบและก่อสร้างได้ กระบวนการนี้คงใช้เวลาไม่นาน

“คาดว่าโครงการนี้จะเสร็จในเดือนมิถุนายนปีหน้า แยกเป็นแผนระยะสั้น กลางและยาว จะมีพื้นที่น้ำประมาณ 30 ล้านลูกบาศก์เมตร มีผู้รับประโยชน์ประมาณ 1 แสนไร่ ในส่วนของการพัฒนาแหล่งน้ำดังกล่าว ถือว่าเป็นภารกิจที่กรมชลฯจะเข้ามาดูแลอีกด้วย”

นอกจากนี้ยังมีความเห็นของนายธนพงษ์ สืบจิต รองประธานสภาองค์การบริหารส่วนตำบลสระ ซึ่งถือได้ว่าเป็นคนหนึ่งที่ช่วยผลักดันโครงการนี้ให้เกิดขึ้นมา

 “โครงการนี้มีความพยายามมากว่า 7 ปี เพราะเป็นผลประโยชน์ของทุกคน ในตำบลสระ มี 5-6 หมู่บ้านที่ได้รับประโยชน์ ในอดีตเมื่อถึงฤดูฝนน้ำหลากชาวบ้านต้องกู้เงิน ธกส.เพื่อมาซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าว ซื้อปุ๋ย เมื่อเจอน้ำท่วมบ่อยครั้งพืชผลก็เสียหายมาตลอดหลายปี เวลาฤดูแล้งไร่นาปลูกอะไรไม่ได้ ผมอยากให้เห็นคุณค่าของคนชาวบ้าน คือถ้ามีน้ำมีไฟฟ้าเข้ามาในพื้นที่ ชาวบ้านจะมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นครับ”

ในขณะที่นายนิพนธ์ พอใจ ผู้ใหญ่บ้านได้ให้ความเห็นกับโครงการอ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาวนี้ว่า “รู้สึกดีใจเจ้าหน้าที่หลายหน่วยมาเยี่ยม การสร้างอ่างเก็บน้ำมันไม่มีต้นน้ำจึงต้องสร้างในเขตป่า ผมอยากฝากถึงรัฐบาลและกรมอุทยาน ผู้ที่เป็นเจ้าของพื้นที่ในการดูแล ให้ช่วยอำนวยความสะดวกให้กับโครงการนี้ด้วยเพื่อประโยชน์กับประชาชน”

_{จากซ้ายไปขวา นายธนพงษ์ สืบจิต รองประธานสภาองค์การบริหารส่วนตำบลสระ, นายสุรชาติ มาลาศรี ผู้อำนวยการสำนักบริหารโครงการกรมชลประทาน, นายนิพนธ์ พอใจ ผู้ใหญ่บ้าน}

เมื่อมีการสร้างอ่างเก็บน้ำเกิดขึ้น นอกจากจะมีชาวบ้านหลายคนได้ประโยชน์แล้ว ยังมีชาวบ้านอีกกลุ่มหนึ่งมีที่ดินของตัวเองอยู่ในส่วนที่ถูกกำหนดให้เป็นอ่างเก็บน้ำ ซึ่งถือว่าเป็นจำนวนน้อยมาก แต่พวกเขายินดีที่มีการสร้างอ่างเก็บน้ำพร้อมยอมสละที่ดินของตัวเอง เพื่อประโยชน์ของคนส่วนใหญ่ในหลายหมู่บ้านในตำบลสระ โดยเรื่องขอการเยียวยาที่ดินที่เสียไปต้องมีการพูดคุยกันอีกครั้งหนึ่ง

อ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาวแห่งนี้ ตั้งอยู่ในพื้นที่ ต.สระ อ.เชียงม่วน จ.พะเยา มีลักษณะเป็นเขื่อนดิน สันเขื่อนกว้าง 8 เมตร ยาว 160 เมตร สูง 18 เมตร หากโครงการแล้วเสร็จจะสามารถเก็บกักน้ำได้กว่า 3 ล้านลูกบาศก์เมตร เป็นแหล่งน้ำต้นทุนสำหรับอุปโภคบริโภค และด้านการเกษตร ให้กับราษฎรในพื้นที่ช่วยบรรเทาอุทกภัย ช่วยยกระดับความเป็นอยู่ของชาวบ้านในพื้นที่ให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นได้อีกด้วย

        ในขณะเดียวกันการศึกษาจัดทำแผนหลักการพัฒนา และบริหารจัดการน้ำมีขอบเขตของการศึกษาดังนี้คือ 1.จัดทำแผนหลักการพัฒนาและการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำแบบมีส่วนร่วมในพื้นที่อำเภอเชียงม่วนและอำเภอปง จังหวัดพะเยา 2.คัดเลือกโครงการที่มีลำดับความสำคัญ จำนวน 5 โครงการ จากแผนหลักมาดำเนินการศึกษาวางโครงการ (Pre-Feasibility Study) เพื่อเตรียมความพร้อม 3.ดำเนินการศึกษาความเหมาะสม (Feasibility Study) และผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น (IEE) โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาว อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา เพื่อเตรียมความพร้อมในขั้นการออกแบบรายละเอียดและค่าก่อสร้างโครงการ

โดยในภาพรวมของจังพะเยายังมีโครงการพัฒนาแหล่งน้ำอีกหลายโครงการ โดนเฉพาะโครงการพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อแก้ไขปัญหาในพื้นที่อำเภอปงและอำเภอเชียงม่วนรวม 12 เขตปกครองมีจำนวนโครงการทั้งสิ้น 416 โครงการ ซึ่งมี 5 โครงการ ที่มีลำดับความสำคัญสูงสุดในแผนระยะสั้นมาเพื่อดำเนินการศึกษาโครงการดังนี้

1.อ่างเก็บน้ำห้วยแม่ปั๋ง หมู่ 6 บ้านบ่อเบี้ย ตำบลบ้านมาง อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ความจุเก็บกัก 2.93 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่รับประโยชน์ 4,436 ไร่

2.อ่างเก็บน้ำน้ำรวบ หมู่ 9 บ้านแม่ทาย ตำบลออย อำเภอปง จัดหวัดพะเยา ความจุเก็บกัก 2.08 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่รับประโยชน์ 1,513 ไร่

3.อ่างเก็บน้ำห้วยขาม  บ้านท่าฟ้าเหนือ ตำบลสระ อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ความจุเก็บกัก 4.29 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่รับประโยชน์ 2,757 ไร่

4.อ่างเก็บน้ำห้วงดงดำ (ห้วยแพะ) หมู่ 8 ห้วยคอกหมู ตำบลนาปรัง อำเภอปง จังหวัดพะเยา ความจุเก็บกัก 3.429 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่รับประโยชน์ 1,517 ไร่

5.อ่างเก็บน้ำน้ำม่าว หมู่ 6 บ้านหนุน เทศบาลตำบลแม่ยม อำเภอปง จังหวัดพะเยา ความจุเก็บกัก 1.27 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่รับประโยชน์ 4,811 ไร่

โดยทั้ง 5 โครงการ อยู่ภายใต้โครงการศึกษาความเหมาะสมและผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น อ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาว ตำบลสระ อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา โดยมีกรมชลประทานดำเนินการศึกษาความเหมาะสมเพื่อเตรียมความพร้อมในขั้นการออกแบบรายละเอียดและจัดหางบประมาณก่อสร้างโครงการต่อไป